Çevremizde kitapların/ideolojilerin/teorisyenlerin v.s. tek “doğru” yorumu olduğunu –ve elbette o doğru yorumun kendi yorumu olduğunu- söyleyen pek çok kişi var. Monist (tekçi) düşünce biçimi, kültürümüzün ayrılmaz bir parçası ne de olsa. Monizm bahsini ciddiye almak lazım. Sağ, sol, liberal, sosyalist, muhafazakar farketmiyor. Bütün bu ideolojiler, monist bir perspektiften (“Marx’ın tek doğru yorumu”, “liberalizmin tek doğru biçimi” v.s.) savunulabilir. Ve ne yazık ki, memlekette olan tam da bu… Monistten geçilmiyor. Bu yazı, onlar için yazıldı.
Yazının merkezi sorusu şu olacak: Bir metni kapatabilir misiniz? Metnin bütün anlamlarını ortaya çıkararak, muhtemel okumaların -dışarıda bir tane bırakmamacasına- hepsini tüketerek, o metnin herkes için geçerli olacak tek bir okumasını yaparak bir metni kapatabilir misiniz? Örneğin bir Edip Cansever şiirini, her okur için geçerli olacak kertede tek bir anlama indirgeyerek kapatabilir misiniz? Tamam; şiir örneği belki çok da insaflı bir örnek değil. Çoğul okumaya açık olmayan bir metni zaten şiirden saymayız. (En azından ben saymıyorum; ama bu başka bir bahis!)
Yazının merkezi sorusu şu olacak: Bir metni kapatabilir misiniz? Metnin bütün anlamlarını ortaya çıkararak, muhtemel okumaların -dışarıda bir tane bırakmamacasına- hepsini tüketerek, o metnin herkes için geçerli olacak tek bir okumasını yaparak bir metni kapatabilir misiniz? Örneğin bir Edip Cansever şiirini, her okur için geçerli olacak kertede tek bir anlama indirgeyerek kapatabilir misiniz? Tamam; şiir örneği belki çok da insaflı bir örnek değil. Çoğul okumaya açık olmayan bir metni zaten şiirden saymayız. (En azından ben saymıyorum; ama bu başka bir bahis!)